Split Payment - zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług

Split payment jest modelem podzielonej płatności i dotyczy podatku VAT od towarów i usług. Nowe rozwiązanie proponowane przez ustawodawcę zakłada zmianę technologii w systemie rozliczeń międzybankowych, która ma umożliwić podatnikowi zapłatę swojemu kontrahentowi faktury VAT w dwóch strumieniach finansowych: netto i VAT.

Powodem wdrożenia takiego rozwiązania jest powiększająca się luka podatkowa w VAT. Zmiany zostają wprowadzone również w innych krajach Europy np. we Włoszech, Turcji czy Czechach. W Polsce przepisy mają obowiązywać od 1 lipca 2018 roku, jednak ich stosowanie jest dobrowolne. Dobrowolność ograniczona będzie tylko do jednej strony transakcji: o wyborze stosowania formuły split payment ma decydować nabywca towarów czy też usług. Należy tutaj zaznaczyć, iż nowa ustawa dotyczy wyłącznie transakcji dokonywanych na rzecz innych podatników, czyli w relacjach B2B.

Split payment i dodatkowy rachunek vat

Banki będą zobligowane zakładać wszystkim podatnikom VAT rachunki VAT, aby umożliwić dokonywanie zapłaty zgodnie z zasadami podzielonej płatności. Zgodnie z art. 62b ust. 2 zmienianej ustawy, na rachunek bankowy dedykowany rozliczeniom split payment nie mogą być wpłacane środki inne niż z tytułu podatku VAT. Artykuł 62b ust. 1 nowej ustawy szczegółowo opisuje z jakich źródeł mogą pochodzić środki wpłacane na rachunek VAT:

Ustawa o podatku vat od towarów i usług

1) zapłaty kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku od towarów i usług, przy użyciu komunikatu przelewu, o którym mowa w art. 108a ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221 i …), zwanego dalej „komunikatem przelewu”;

2) wpłaty kwot podatku od towarów i usług przez podatników, o których mowa w art. 103 ust. 5a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, na rzecz płatników, o których mowa w art. 17a tej ustawy, przy użyciu komunikatu przelewu, z uwzględnieniem art. 103a tej ustawy;

3) przekazania środków z innego rachunku VAT posiadacza rachunku VAT prowadzonego w tym samym banku;

4) zwrotu:

a) kwoty stanowiącej równowartość kwoty podatku od towarów i usług w przypadkach, o których mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1–3 i ust. 14 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, wynikającego z wystawionej przez podatnika faktury korygującej,

b) różnicy podatku, o którym mowa w art. 87 ust. 6a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, przez urząd skarbowy

– przy użyciu komunikatu przelewu.”

Korzyści płynące z wdrożenia split payment

Jak już wyżej wspomniano, stosowanie przez nabywców towarów czy też usług mechanizmu split payment jest dobrowolne, jednak ustawodawca chcąc zachęcić przedsiębiorców do wdrożenia tej metody, przygotował szereg korzyści:

• Zmniejszenie kwoty zobowiązania podatkowego zgodnie z art. 108d ust. 1 zmienianej ustawy o VAT – „Jeżeli zapłata zobowiązania podatkowego z tytułu podatku następuje w całości z rachunku VAT w terminie wcześniejszym niż termin zapłaty podatku, kwotę zobowiązania podatkowego z tytułu podatku można obniżyć(…)”
• Brak odpowiedzialności solidarnej zgodnie z art. 108a ust. 6 ustawy – „odpowiedzialność solidarna podatnika (…) wyłączona w przypadku dokonania przez tego podatnika płatności na rachunek VAT dostawcy towarów lub usługodawcy wskazanego na fakturze (…) albo zwrotu otrzymanej płatności na rachunek VAT podatnika, od którego otrzymano tę płatność, niezwłocznie po powzięciu informacji o jej otrzymaniu, w kwocie odpowiadającej wysokości kwoty otrzymanej na rachunek VAT.”
• Nie stosuje się podwyższonej stawki odsetek za zwłokę w odniesieniu do zaległości w podatku VAT – Artykuł 108c ust. 2 „Do zaległości w podatku powstałej za okres rozliczeniowy, za który podatnik w złożonej deklaracji podatkowej wykazał kwotę podatku naliczonego, której co najmniej 95% wynika z otrzymanych przez podatnika faktur, które zostały zapłacone z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, przepisu art. 56b Ordynacji podatkowej nie stosuje się”

Zwrot środków zgromadzonych na rachunku vat

Zgodnie z treścią ustawy (art. 108b ust. 1), aby otrzymać zwrot środków zgormadzonych na rachunku VAT, podatnik będzie musiał wystąpić z wnioskiem o dokonanie przelewu środków zgromadzonych na jego rachunku VAT na firmowy rachunek. Wnioski można składać wraz z deklaracją podatkową. We wniosku podatnik musi określić:

• kwotę, która ma zostać mu zwrócona,
• okres rozliczeniowy, którego dotyczy wniosek o zwrot
• numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku

Wniosek będzie podlegał odpowiedniej weryfikacji przez właściwe organy podatkowe. Naczelnik US wydaje postanowienie w terminie 60 dni od daty otrzymania wniosku. Należy również mieć na uwadze fakt, iż naczelnik urzędu skarbowego nie wyrazi zgody na przelanie środków z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy podatnika w przypadku gdy „zachodzi uzasadniona obawa, że:

a) zobowiązanie podatkowe z tytułu podatku nie zostanie wykonane, w szczególności gdy podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań z tytułu tego podatku lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję, lub

b) wystąpi zaległość podatkowa w podatku lub zostanie ustalone dodatkowe zobowiązanie podatkowe.” (art. 108b ust. 1)

Obawy w związku ze split payment

Nowa ustawa niesie ze sobą również pewne obawy, szczególnie po stronie sprzedających towary czy też usługi. Główny niepokój budzi zagrożenie utraty płynności finansowej, w związku z dysponowaniem jedynie kwotą netto za sprzedany towar lub wykonaną usługę. Do tej obawy przyczynia się wydłużenie terminu na zwrot środków zgromadzonych na rachunku VAT z 25 dni, jak pierwotnie przewidywał projekt ustawy do 60 – jak ustawa brzmi obecnie.

Dodatkowym problemem stają się systemy ERP i zintegrowane z nimi programy księgowe, które do tej pory nie musiały wspierać przedsiębiorców w kontrolowaniu i raportowaniu danych rozrachunkowych dotyczących kwot netto i VAT jako dwóch odrębnych wartości.

W rękach podatnika nabywającego towar czy usługę pozostaje decyzja czy zastosować nową metodę split payment, mogąc przy tym skorzystać z szeregu korzyści oferowanych przez ustawodawcę, czy pozostać przy dotychczasowym sposobie płatności. Natomiast sprzedający musi się liczyć z możliwością, iż druga strona transakcji jednak skorzysta ze split payment i postawi go przed faktem dokonanym – przygotowania się na nadchodzące zmiany. Należy tutaj zadać sobie pytanie czy jego program księgowy i system ERP również będą na te zmiany gotowe?